پادشاهی کوروش کبیر

آغاز دوران هخامنشیان را 550 پیش از میلاد ذکر کرده اند،یعنی زمانی که کوروش کبیر،«آستیاگ» پادشاه ماد را خلع کرد.کوروش که خود را شاه انشان می نامید،از خانواده سلطنتی «پارس»ها بود و با «ماد» ها نیز از طرف مادرش(ماندانا) که احتمالا دختر آستیاگ پادشاه ماد بود،نسبت داشت وخود را پادشاه بلامنازع مادها و پارس ها می نامید.از میان اجدادش،او هخامنش،پادشاه افسانه ای را موسس سلسله ی «هخامنشیان» و بر پاکننده ی یک ملت می خواند.

چند سال بعد «کروئسس» پادشاه «لیدیا» در آسیای صغیر که به خاطر ثروت بی شمارش به بدی شهرت داشت،به دلیل تغییر حکومت در ایران فرصتی برای گسترش حیطه ی فرمانروایی خویش یافت و از رودخانه «هالیس» که چنانکه گفته شد مرز بین حکومت «ماد» و «لیدیا» تعیین شده بود،عبور کرد.کوروش به سوی غرب شتافت و بعد از یک زد و خورد بی نتیجه «کروئسوس» به پایتخت خود «سارد» بازگشت،اما کوروش اورا دنبال کرد ودر یک نبرد تاریخی لیدی یایی ها را شکست داد و «سارد» را در سال 547 یا 546 پیش از میلاد تصرف کرد.به این ترتیب نواحی شرقی آناتولی تحت کنترل کوروش درآمد.کوروش سردار خود «هارپاگوس» را به نیابت خود و به عنوان سفیری از پارس ها در آنجا گماشت و کمی بعد «لوکیا» ، «کاریا» و حتی شهر های یونانی آسیای صغیر را به امپراتوری پارسی تازه تاسیس یافته اش اضافه کرد.

در این زمان کوروش برای حفظ موقعیت و مقام خویش به عنوان شاه،برای خود یک مقر حکومت یا پایتخت در «پاسارگاد» که به معنی «پایگاه پارس ها» است، در فارس بنا نهاد.

سپس کوروش به عزم کشور گشایی به سمت شرق رفت و یقینا به رودخانه سیحون رسید و مناطقی تا «ایندوس» (سند) را نیز فتح کرد.این هنگام زمان مناسبی برای الحاق بابل به تصرفاتش بود،بنابراین پادشاه آنجا را که یک متعصب مذهبی به نام «نبونیدوس» بود خلع کرد و بابل را در سال 539 پیش از میلاد تصرف نمود وبا این فتح مناطق دیگری مثل سوریه و فلسطین تسلیم او شدند.حال کوروش حاکم بر ناحیه ی وسیعی بود که از دریای مدیترانه و دریای سیاه و مرزهای کشورهای عربی تا شرق ایران ادامه داشت.بنا بر آنچه که روی یک استوانه سفالی ،معروف به منشور کوروش که به خط میخی بابلی نوشته شده است،چنین دانسته می شود که کوروش هنگام تصرف بابل خود را حاکم تمام جهان خوانده است.همچنین درباره ی خود گفته است: او کسی است که اقوام مختلف را به سرزمین هایشان بازگردانده و خدایان (مجسمه های) آنان را به معابد و پرستشگاه هایشان منتقل کرده است.در این نوشته نام «یهودیان» برده نشده اما از کتاب «عزرا» مشخص است به کسانی که توسط «بخت النصر» دستگیر و تبعید شده بودند،اجازه داده شد به اورشلیم بازگشته و معبد خود را بنا کنند.

کوروش بالاخره در سال 530 پیش از میلاد،هنگامی که به مرزهای شمال شرقی کشورش لشکرکشی کرده بود تا طایفه ای به نام «ماساژت» ها را در جایی از شرق دریاچه ی آرال سرکوب کند،کشته شد.پیکر او به پاسارگاد برگردانده ودر مکانی که سنتأ «مقبره ی مادر سلیمان» نامیده میشد،قرار دادند.این مقبره ی سنگی با عظمت نظر بسیاری از سیاحان اولیه را به پاسارگاد جلب کرد.در میان این اشخاص می توان از «کلودیوس جیمز ریچ»، شرق شناس فقید نام برد که در بازدیدش از مقبره در سال 1821 میلادی نوشت:«ظاهر احترام برانگیز این بنای قدیمی در لحظه ی اول توجه مرا جلب کرد،حدود یک ساعت در حالی که به آن می اندیشیدم روی پله هایش نشستم،آنقدر که ماه نور خود را بر آن تاباند و من به این نتیجه رسیدم که این بنا واقعا آرامگاه بهترین،بارزترین و جالب ترین پادشاهی شرق است».

یادت را زنده نگاه می دارم،کوروش کبیر...